“De bruine ezel en de chees werden in 1839 verruild met een nieuw wagentje met twee banken dat te Bennebroek gemaakt is bij den wagenmaker Stam en de smid Ludestras, en de tuigen bij Wakker, schoonzoon van den behanger Rijfkogel”, aldus een citaat uit Christaan van Lennep’s jeugdherinneringen (1905). Stam in Bennebroek is een kleinere [...]
Een landauer of een landaulette van Van Rijswijk heeft sierlijke, diepe rondingen. Het is een handelsmerk van de rijtuigfabrikant. Dat Van Rijswijk auto’s heeft gemaakt is algemeen bekend, maar het bedrijf is al bijna een eeuw eerder gestart als zadelmakerij op het Buitenhof in Den Haag. Een van de klanten was het hof. En in [...]
Bij een ‘stoomrijtuigfabriek’ kun je je van alles voortellen. Van stoomtreinen tot indrukwekkende industrieën met ratelende machines en lopende banden. Maar in Alkmaar was het een klein ambachtsbedrijf dat een stoomketel had om de draaibank en de boormachine aan te drijven. Twee stoomrijtuigfabrieken telde de stad van de kaaskoppen: van Jacob Met en Jan Asjes. [...]
De eerste helft van de negentiende eeuw is een roerige periode in de Nederlandse rijtuigbouw. Er zijn, zo voor de komst van de stoomtrein in de jaren veertig, nog volop reisrijtuigen in gebruik: grote, zware dingen vol koffers, kisten en kleden. En de Nederlandse elite heeft een hernieuwde behoefte om zich te profileren met stadsrijtuigen. [...]
De laatste rijtuigfabrikant Van den Bergh haalt in 1936 zijn pensioen met een veilig baantje als wagenmeester van de koninklijke stallen. De geschiedenis van Van den Bergh als rijtuigfabriek gaat terug tot 1795. In tussentijd is er nazaat geweest die twee jaar in het cachot verdween wegens majesteitsschennis, hielp Van den Bergh zijn grootste concurrent [...]
In het Nationaal Rijtuigmuseum in Leek staat een ‘open phaeton’ van de vroeger Generaal van Heemstra, een bekend paardenman in zijn tijd en een oudoom van de filmster Audrey Hepburn. Het rijtuigje oogt deplorabel. Maar het is wel een sierlijk ding. Voor die sierlijkheid was rijtuigfabrikant C.A. Teulings uit ’s-Hertogenbosch verantwoordelijk. In 1674 begint Stans [...]
Terwijl andere Nederlandse rijtuigfabrikanten unaniem de Franse mode volgden in hun ontwerpen, pakte Johannes Jacobus Beijnes de boot naar Engeland. Hij combineerde in zijn rijtuigen de Franse sierlijkheid met de strakke Engelse lijnen. In Haarlem bouwde hij een imperium op. Groot in rijtuigen, nog groter in treinstellen. Maar het was een harde werkgever. Was er [...]
Een van de meest charmante rijtuigjes in het Nationaal Rijtuigmuseum is misschien wel het coupeetje van Geesink. Het in de collectie als ‘parkwagentje’ omschreven rijtuigje mist een bokzitting en is met een pony of ezel aan de hand door een park gereden, met mogelijk een hoogbejaarde freule als passagier. De koetsier liep er dus naast. [...]
Een karos is de 17e en 18e-eeuwse voorloper van de koets. En het is aan de koopvaardij te danken dat het ‘houden van karos en paarden’ ook op de Zeeuwse en Noord-Hollandse eilanden zijn intrede deed. In Middelburg was het niet ongewoon om een pompeuze karos van de admiraliteit voorbij te zien komen. Maar met [...]
De Nederlandse rijtuigfabricage strekte zich uit tot in Nederlands Indië. En het is juist daar dat bijvoorbeeld op Java nog karossen uit de eerste helft van de 18e eeuw bewaard zijn gebleven, in tegenstelling tot in Nederland waar tijdens de Franse overheersing dit deel van ons erfgoed verloren is gegaan. Ons erfgoed ver weg. Vanuit [...]