In het depot van het Nationaal Rijtuigmuseum staat een dos-à-dos in bruikleen, als zodanig niet zo bijzonder op één klein detail na: op een van de wieldoppen staat ‘A. Knipper & Zn Haarlem’. Achter die dop schuilt het verhaal van de opeenvolgende wagenmakers aan de Haarlemse Houtpoort in tijden van cholera en technische vooruitgang. “De [...]
Op vrijdag 12 november ging het onderzoek van start naar de ‘Hermans sjees’ van het Nederlands Openluchtmuseum. Omdat er te veel vraagtekens zijn rond dit unieke stuk zijn de specialisten van het Openluchtmuseum, het Rijtuigmuseum en de Stichting Hippomobiel Erfgoed begonnen met een beoordeling van het rijtuig in het Collectie Centrum Nederland (CC-NL), waar het [...]
Met zijn fijne taille, gouden krullen en fluwelen kussens is de Friese sjees een uniek rijtuig. De meeste oude sjezen zijn gebouwd door lokale wagenmakers en die lieten geen naamplaatje achter. Terwijl een sjees de bekroning was van hun werk, bleven ze anoniem. Van een enkel exemplaar is de bouwer wel bekend. Pieter de Hoo [...]
Het is een ansichtkaart die menig vakantieganger twintig, dertig jaar geleden met de groeten uit Friesland heeft verstuurd. Een onmiskenbaar Fries echtpaar op een Friese sjees met daarvoor een gitzwart Fries paard. Het plaatje doet het hart van Bert Huis in ’t Veld sneller kloppen, alhoewel: “Ik hou niet van witte wielen.” En een beetje [...]
Wie iets van rijtuigen afweet ziet er meteen een Friese sjees in. Meer Fries dan dit kan bijna niet, zou je denken, maar niets is minder waar. De sjees van Cees Maurice is een onvervalste Zeeuwse schoonheid. Na twee jaar noeste arbeid maakten hij en zijn vrouw Hanneke, gestoken in Bevelandse klederdracht, een eerste rondje [...]
De sjees of ‘chaise’ was in de 18e eeuw hét moderijtuigje bij uitstek. Een Hollander die geld had liet er een maken met frivool houtsnijwerk en rijkelijk verguld. En met een harddraver er voor gespannen was het ook een snel rijtuig. Dus het was volstrekt logisch dat een rijke, 18e-eeuwse reder uit Vlaardingen een sjees [...]
In 1901 voor het Huis te Voorn te Oudenrijn bij Utrecht. Op de linker sjees Hendrik Johan Herman van Boetzelaer (1876-1952) en Magdalena Maria van Beeck Calkoen (1876-1942). Op de rechter zitten Paul Antoine Guillaume Baron van Heeckeren van Brandsenburg (1878-1959), de latere burgemeester van Woudenberg en zijn zuster Maria Elisabeth Margaretha Barones van Heeckeren [...]
De Friese paarden doen het commercieel weer goed. Als we de berichten mogen geloven gaan ze als zoete broodjes over de toonbank. Wist je dat hetzelfde paard en dan specifiek voor de sjees altijd heeft geholpen om andere Friese producten aan de man te brengen? Zoete ‘broodjes’ bijvoorbeeld. […]
Een model van een glêzen weintsje met als opschrift ‘JF Piso’ herinnert aan een Friese wagenmaker. Hij maakte het als een meesterproef in het jaar van zijn huwelijk. Jacob Frederik Piso stamde uit een geslacht dat in de tweede helft van de 19e eeuw, in driehoek Bolsward-Wommels-Sneek werkte aan glazenwagentjes, sjezen en tilbury’s. Het was [...]
Natuurlijk was de sjees niet uniek voor Friesland, maar feit is dat de Friezen dit tweewielige rijtuigje hebben opgenomen in hun culturele erfgoed. Na anderhalve eeuw mogen we rustig zeggen dat zij de sjees als ‘eigen’ mogen beschouwen. Ook eigen is de manier om een tweespan voor de sjees te spannen, namelijk met een beugel [...]